Οριό

Διοικητική ιστορία

28/12/1836: Ο οικισμός υπάγεται στο Δήμο Δυστίων.
12/02/1848: Ο οικισμός υπάγεται στο Δήμο Αυλώνος.
16/08/1912: Ο οικισμός ορίζεται έδρα της κοινότητας Ορίου. Ταυτόχρονα οι οικισμοί Μουρτάρα (Μυρτέα) και Πυργί υπάγονται στην κοινότητα Ορίου.
01/04/1916: Ο οικισμός Πυργί αποσπάται από την κοινότητα και υπάγεται στην κοινότητα Αυλωναρίου.
19/08/1954: ο οικισμός Μουρτάρα μετονομάζεται σε Μυρτέα.

4/12/1997: Η τότε Κοινότητα Οριού, με τους οικισμούς Όριο και Μυρτιά καταργήθηκε και υπάχθηκε στον νεοσύστατο τότε Δήμο Αυλώνος.
1/1/2011 : Με την νέα διοικητική μεταρρύθμιση αποτελεί Τοπική Κοινότητα του Δήμου Κύμης – Αλιβερίου. Η Τοπική Κοινότητα του Ορίου (σε κατάταξη από το μεγαλύτερο προς το μικρότερο) είναι η 22^η με πληθυσμό 475 κατοίκων στο Δήμο Κύμης – Αλιβερίου και 35η^η από πλευράς έκτασης με 6.248 στρέμματα. Στο νέο Δήμο εκπροσωπείται με τριμελές Τοπικό συμβούλιο.

Ιστορία

Ο οικισμός είναι αρχαιότατος και αποτελούσε το σύνορο μεταξύ της περιοχής της αρχαίας Κύμης, της Οιχαλίας και των Κοίλων. Για το όνομα του χωριού αλλά και την γραφή του υπάρχουν πολλές απόψεις. Από πολλούς γράφεται με διάφορες γραφές : Ωριό, Ωρηό, Οριό, ΄Ωριον, Αρεός, Όριο. Το πραγματικό του όνομα θα πρέπει να ήταν “Όριον “, που προέρχεται από τη λέξη όριο (ορίζω). Σημαίνει το σύνορο, το ορόσημο , το τέλος μέχρι του οποίου φθάνει ένας αγρός, ένας νομός, στην προκειμένη δε περίπτωση η περιοχή της αρχαίας Κύμης. Αποτελούσε το όριο, το σύνορο, τη μεθοριακή γραμμή μεταξύ της περιοχής της αρχαίας Κύμης, της Οιχαλίας και των Κοίλων, για ορισμένη δε περίοδο και της Ερετριακής. Στην ίδια θέση εξακολουθούσε να είναι και κατά τους Κλασικούς χρόνους, επίσης κατά την Βυζαντινή, την Ενετική και την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Και πάντα έφερε το ίδιο όνομα. Η περιοχή είναι γεμάτη οπωροφόρα δέντρα , περιβόλια και λουλούδια ,πολλοί κάτοικοι του χωριού ασχολούνται με γεωργικές εργασίες. Στο Οριό βρέθηκε συλλογή φράγκικων νομισμάτων, που μαρτυρούν την ύπαρξη του και κατά την Φραγκοκρατία. Επίσης πολλά επίθετα όπως Ντα(Δα)λιάνης, Γιαννούλης, Μαυρογένης, μαρτυρούν ότι το χωριό κατοικούνταν κατά τη Φραγκοκρατία και μάλιστα βρίσκονταν σε ακμή. Οι σταυροφόροι που κατέλαβαν την περιφέρεια Αυλωναρίου, Ορίου και Γρυγχών ήταν Φλαμανδοί Γάλλοι. Σώζεται μάλιστα και το Φραγκικό τοπωνύμιο <<Φραντσέσκο>> στα δυτικά του σχολείου. Εκεί ήταν κτισμένο το ανάκτορο του Φράγκου τοπικού φεουδάρχη, όπου έμενε η Γαλλίδα κόρη του. Κατά την διάρκεια της πολιορκίας της Χαλκίδας από τους Τούρκους ο Μωάμεθ ο Β΄ με δύναμη 3000 ιππέων κατέδραμε προς την Κεντρική Εύβοια κι έφθασε μέχρι το Οριό. Κατά την διαδρομή του έσφαξε άνδρες, γυναίκες και παιδιά , ακόμη και βρέφη. Τα δε παιδιά από 15 ετών και άνω τα έστειλε σκλάβους στην Κωνσταντινούπολη. Ο Μωάμεθ ο Β΄, με το ιππικό του , έφθασε στο ¨Οριο και όχι στον Ωρεό της Βόρ. Εύβοιας όπως επικρατεί. Σώζεται δε ζωντανή η παράδοση της επιδρομής του σε όλους τους κατοίκους των χωριών της περιοχής.
Κατόπιν οι Τούρκοι προχώρησαν μέχρι τη σημερινή βρύση , στα δυτικά της οποίας ήταν το φρούριο La Cupa ( Κούπα) και στο οποίο είχαν καταφύγει 3000 περίπου Έλληνες από όλα τα χωριά της περιοχής. Το φρούριο καταλήφθηκε από τους Τούρκους με προδοσία και σφάχτηκαν επιτόπου όλοι όσοι παραδόθηκαν ή γκρεμίστηκαν από τις επάλξεις των τειχών του φρουρίου . Το Όριο στα 1750 περίπου, ύστερα από το φόνο ενός Άραβα , υπηρέτη του Τούρκου σπαή του χωριού, στο νερόμυλο της μονής Κοτσικιάς, έγινε ιδιοκτησία του σπαή.
Κατά την απελευθέρωση της Εύβοιας το 1833, για να γίνουν κύριοι και κάτοχοι της γης τους οι κάτοικοι του χωριού ,αναγκάστηκαν να το αγοράσουν από τους Τούρκους ιδιοκτήτες.Κατά την επιστροφή του από την Κύμη ο Ομέρ μπέης ο Καρυστινλής, μετά την πρώτη του εξόρμηση εναντίον της τον Ιούνιο του 1821 με τους 300 εμποροπόλεμους Καρύστιους στρατιώτες του, στρατοπέδευσε στο Οριό για να έχει τροφές για το ιππικό του και να προσέχει να μην επαναστατήσουν οι κάτοικοι των χωριών της περιοχής. Όταν πληροφορήθηκε ότι ο Γεώργ. Βαλτινός με μερικούς άντρες του κατέλαβε τη θέση <<Κωλιαρή>> κοντά στο χωριό Κήποι, βάδισε εναντίον του ,επιτέθηκε και τον ανάγκασε να αποσυρθεί προς το Μαυροβούνι, αφού έχασε έναν από τους άντρες του. Ο ίδιος δε ο Ομέρ επέστρεψε στο στρατόπεδο του. Μετά από λίγες μέρες ,μόλις πληροφορήθηκε ότι στα χωριά Επισκοπή και Λόκα είχαν συγκεντρωθεί επαναστάτες ,βάδισε εναντίον τους , εκείνοι σαν πρωτόπειροι και άοπλοι που ήταν , οπισθοχώρησαν στο βουνό ,εγκαταλείποντας έναν νεκρό. Ο Ομέρ μπέης αφού έκαψε το χωριό Λόκα και τις θημωνιές του, επέστρεψε στο Οριό.
Οι μοναχοί της μονής του Αγίου Δημητρίου Οκτωνιάς – Καταρράκτη, κατά την Επανάσταση του 1821 επαναστάτησαν κατά των Τούρκων με επικεφαλής τον ηγούμενο τους Παίσιο . Συνεργάστηκαν δε με τους Κυμαίους επαναστάτες και τροφοδότησαν τα πλοία τα πλοία των Κυμαίων επαναστατών Δημ. Γιαννάκη και Δημ. Αστέρη.
Ο Ομέρ μπέης της Καρύστου , στην επιστροφή του από την Κύμη τον Ιούνιο του 1821,συνέλαβε τον ηγούμενο Παίσιο , τον καλόγερο Λυμπουνά από την Ποταμιά, τον Ιερομόναχο Προκόπιο Κων. Αγιοπαυλίτη από τη Σκιάθο και άλλους οκτώ μοναχούς. Τους μετέφερε στη συνέχεια στα αλώνια του χωριού Ορίου, ενώ αγγάρευσε τον τυχαία εβρισκόμενο εκεί Κονίστριο Αναστάσιο Ψυχογιό να κατασκευάσει ισάριθμους σκόλοπες (παλούκια). Άρχισε ο δύστυχος Ψυχογιός να ετοιμάζει τα παλούκια της θυσίας. Την ώρα που ίσιωνε ένα, ένας Τούρκος με το όνομα Γκιούλης τον ρώτησε : <<Δεν μου λες, ποιο είναι το δικό σου; >>κι εκείνος του απάντησε : <<Όποιο μου δώσετε>>.
Ανασκολοπίστηκε (σουβλίστηκε ) πρώτα ο ηγούμενος Παίσιος και δεύτερος ο Ιερομόναχος Προκόπιος, οι οποίοι υπέστησαν χωρίς διαμαρτυρία το μαρτύριο σαν άλλοι Αθανάσιοι. Διάκοι. Ετοιμάζονταν να σουβλιστεί ο τρίτος μοναχός, ένας γέροντας που δεν μπορούσε να βαδίσει σηκώνοντας το βάρος του μαρτυρίου και από το φόβο του επικείμενου θανάτου έπεφτε εδώ κι εκεί. Κατά καλή του τύχη, καθώς και τον άλλων ενιά μοναχών , έφθασε έφιππος ο γραμματοκομιστής του Ομέρ μπέη του Καρυστινλή, καλώντας τον να πάει αμέσως στον Έγριπο ( Χαλκίδα). Ο Ομέρ το διάβασε με μεγάλη χαρά και άρχισε να πυροβολεί στον αέρα. Τον μιμήθηκαν και όλοι οι άλλοι Τούρκοι , σε ένδειξη χαράς φωνάζοντας :<< Πασάς ήλθεν εις τη Χαλκίδα>>. Ο γέροντας καλόγερος , κάτωχρος και μισοπεθαμένος, περίμενε το τέλος του μαρτυρίου του. Ο Ομέρ του χάρισε τη ζωή, καθώς και τον άλλων και τους διέταξε να γυρίσουν στο μοναστήρι. Στο γέροντα μάλιστα , έδωσε << ντεσκερέ >> , δηλ. γράμμα διορισμού και του είπε: <<Πήγαινε εις το μοναστήρι σου να είσαι ηγούμενος>>. Μόνος αυτός επέστρεψε στο μοναστήρι, όπου πέθανε το 1830. Οι άλλοι καλόγεροι πήραν τα όπλα και ακολούθησαν τον Κριεζώτη. Αμέσως, κατά το βράδυ , ο Ομέρ αναχώρησε για τη Χαλκίδα προς αντάμωση του Ομέρ Βρυώνη, όπου έμεινε περίπου ένα μήνα. Κατά τη δεύτερη εξόρμηση κατά της Κύμης, ο Ομέρ κατέστρεψε και ερήμωσε το μοναστήρι για τη συμμετοχή των καλόγερων στον απελευθερωτικό αγώνα (1822).

Πηγή : ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΥ-ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΟΡΙΟΥ

Φυσιογνωμία

Η Τοπική Κοινότητα Ορίου, χαρακτηρίζεται πεδινή, με μέσο υψόμετρο 40 μέτρα και με αγροτικό χαρακτήρα. Σύμφωνα με την απογραφή πληθυσμού του 2001 έχει σχετικά μικρή ανεργία(33^η), στα πλαίσια του νέου Δήμου Κύμης- Αλιβερίου.

Το Οριό με 454 κατοίκους είναι ένας καταπράσινος γραφικός οικισμός. Στο παλιό σχολείο του οικισμού, λειτουργεί λαογραφικό μουσείο, με εκθέματα από την περιοχή.

Ο μικρός οικισμός Μυρτιά με 21 κατοίκους, παλαιότερα ο οικισμός ονομαζόταν Μουρτάρι ή Μουρτάρα

Αξιοθέατα

Ναός Θεοτόκου ή Παναγία: Ο βυζαντινός ναός Θεοτόκου ή Παναγία είναι βυζαντινό μνημείο και βρίσκεται στο νεκροταφείο και Ναός Γενέσιο Ιωάννου Προδρόμου, Αγρογιάννης.

Σύλλογοι – Εκδηλώσεις